معرفی جامع انواع مروارید طبیعی و پرورشی + و نحوه ارزش‌گذاری مروارید
امروزه کمتر کسی است که نام مروارید یا Pearl را به‌عنوان یکی از سنگ‌های قیمتی نشنیده باشد. این گوهر زیبا توسط صدف که نرم‌تنی دوکفه‌ای هست، تولید می‌شود. زمانی که جسم خارجی به‌طور تصادفی وارد صدف شود، این جاندار به‌تدریج ماده‌ای آهکی به نام ناکر (Nacre) یا به‌اصطلاح مادر مروارید را دور آن ترشح می‌کند. درواقع ترشح این ماده به‌منظور دفاع از خود، توسط صدف انجام می‌شود. ناکر از جنس کربنات کلسیم و ماده آلی کونچیولین (Conchiolin) است.
پس از گذشت زمان، صدف لایه‌ای از بلورهای آراگونیت یا کلسیت را تشکیل می‌دهد و درنهایت تبدیل به این گوهر درخشان می‌شود. جالب است بدانید که جسم خارجی می‌تواند شن، نوزاد کرم‌ها و یا هر مورد دیگری باشد که برای بدن جاندار یا صدف مزاحمت ایجاد کند. بنابراین با شکستن دانه گوهر می‌توانید جسم خارجی را مشاهده کنید. قدمت استفاده از مروارید به 6000 سال پیش برمی‌گردد. پادشاهان و درباریان برای نشان دادن اصالت و جایگاه خود، آن را به‌عنوان سنگی تزئینی بر روی اموالشان به کار می‌گرفتند.
به‌تدریج تجارت گوهر سفید رواج پیدا کرد و افراد بیشتری می‌توانستند آن را تهیه کنند. این امر در 2500 سال قبل از میلاد در چین رونق زیادی پیدا کرد. ایران نیز یکی از مدعیان پرورش مروارید می‌باشد. چراکه ای گوهر اولین بار در خلیج فارس یافت و استخراج‌شده و انواع گوناگونی از آن را دارا است. کیفیت و درخشندگی بالای این گوهرها، توجه بسیاری از افراد را در تمام جهان به خود جلب کرده است.
مروارید از نظر گوهرشناسی
مروارید با فرمول شیمیایی CaCO3 و کونچیولین در رده پروتئین‌ها قرار دارد. جالب است بدانید که جنس دیواره درون صدف با مروارید یکسان است. این گوهر به دلیل وجود ماده کونچیولین موجود در ساختارش، می‌تواند به‌راحتی تغییر رنگ دهد؛ خصوصاً زمانی که آبی که درون بلورهایش وجود دارد، از بین برود یا خشک شود. البته باید بدانید که بعد از خشک شدن آب و نبودش در بلورها، ابتدا سنگ جلا و درخشش خود را از دست می‌دهد و مات می‌شود و سپس دوام آن به میزان زیادی کاهش می‌یابد. ازاین‌رو پوسته‌پوسته می‌شود و یا ترک می‌خورد.
طیف رنگی این سنگ شامل سفید، شیری، کرمی، طلایی، قهوه‌ای، صورتی، قرمز، بنفش، نقره‌ای، سبز، آبی و در مواردی سیاه است. این سنگ با وزن مخصوص 2.60-2.85 دارای سختی 2.5 تا 4.5 Mohs می‌باشد. مروارید عموماً به شکل کروی یافت می‌شود؛ ولیکن نوع گلابی‌شکل، دکمه‌ای و نامنظم آن نیز در طبیعت وجود دارند. این سنگ به دلیل حساسیت، نرم بودن و شکنندگی بالایی که دارد باید به‌خوبی و دقت بالایی مورد استفاده قرار بگیرد.
حرارت زیاد، موادی که حاوی الکل و یا اسید هستند مانند عطر و اسپری‌های مو و یا مواد شوینده قوی و حتی کرم‌های دست و بدن می‌توانند شفافیت مروارید را از بین ببرد و به یکپارچگی سطح آن آسیب وارد کنند.
آشنایی با انواع مروارید
مرواریدها به‌طورکلی در دو دسته طبیعی و پرورشی یا مصنوعی قرار می‌گیرند. در جهان بیش از هشت هزار گونه متفاوت صدف شناسایی شده‌اند که تنها بیست تا از آن‌ها قادر به ساخت این گوهر ارزشمند هستند. همچنین لازم است بدانید آبی که سنگ در آن رشد پیدا می‌کند وابسته به شور یا شیرین بودنش در کیفیت و درخشش مروارید تأثیر می‌گذارد.
گونه های مختلف مروارید طبیعی
این نوع گوهر درون آب دریاها و اقیانوس‌ها و بدون دخالت انسان‌ها به وجود می‌آید. هرچند امروزه آلودگی آب‌ها و صیدهای بیش از اندازه صدف توسط صیادان باعث کمیاب شدن این سنگ شده‌اند. یکی از ویژگی‌های این گوهر این است که تماماً از ناکر تشکیل شده‌اند. ازجمله آن‌ها عبارت‌اند از:
دُرهای دریای جنوب: مروارید دریای جنوب درواقع به سنگ‌های یافت شده در آب‌های شور، از فلیپین، اندونزی تا استرالیا و پولینزی فرانسه گفته می‌شوند. این‌گونه، درون صدف‌های خاصی به اسم Pinctada Maxima، لب زرد یا نقره‌ای تشکیل می‌شود. عموماً اندازه آن‌ها حدود 9 تا 19 میلی‌متر است و به رنگ سفید، زرد و طلایی می‌باشند. ساختار کروی آن‌ها نسبت به دیگر اشکال محبوبیت زیادی دارد.
تاهیتی: یکی از گران‌ترین و باکیفیت‌ترین و البته کمیاب‌ترین نوع سنگ است که در پلی نزدیک فرانسه تشکیل می‌شود. ازآنجاکه تاهیتی تنها به محصولاتی باکیفیت بالا اجازه صادرات را می‌دهد، بنابراین هرکس گونه‌ای از آن را داشته باشد، قطعاً دارنده یکی از بهترین گوهرهاست. رنگ تیره این سنگ‌ها باعث شده تا به‌عنوان مروارید سیاه نیز نامیده شوند. شکل کروی یا گرد آن‌ها به میزان زیادی کمیاب است ولیکن این باعث کم‌ارزش شدن ساختارهای بیضی، باروک و یا گلابی (قطرهای) آن نمی‌شود. این‌گونه از آکویا و گوهرهای آب شیرین گران‌تر می‌باشد و اندازه آن از 8 تا 15 میلی‌متر متغیر است.
ملو: نوعی حلزون دریایی با نام پوسته بایلر، خربزه یا قایق در مالزی، سنگاپور و دریای چین به‌ندرت این گوهر را در ابعادی بزرگ تشکیل می‌دهد. این نوع در رنگ‌های نارنجی، زرد و یا قهوه‌ای با طرح موج است و وزن آن معمولاً 200 قیراط می‌باشد.
گونه های مختلف مروارید پرورشی
هسته مرکزی گونه پرورشی گوهر، از جنس کفه سخت صدف است و تنها از یک لایه ناکر به وجود می‌آید؛ و همچنین انسان در رشد آن نقش دارند. سنگ‌های پرورش‌یافته در آب شیرین به دلیل رنگ و شکل خاصشان جزو معروف‌ترین‌ها به شمار می‌آیند. اندازه آن‌ها اکثراً بین 5 تا 12 میلی‌متر است، بااین‌وجود طی فرایندهای پیشرفته‌تر ابعاد آن به 20 میلی‌متر نیز رسیده است. ساختار باروک یا نامنظم آن به همراه رنگ‌های ملایم سفید و پاستلی باعث شده تا به‌عنوان گوهری مدرن و شیک شناخته شوند.
به‌طورکلی برخی از انواع رشد یافته عبارت‌اند از:
آکویا: بستر رشد و تشکیل این گوهر در آب‌های شور است و میزان کروی و صیقلی بودن آن تا حد زیادی چشمگیر است. آکویا در دسته انواع مروارید کلاسیک قرار دارد و به رنگ‌های سفید، صورتی روشن و یا شیری کم‌رنگ پرورش می‌یابد. حدوداً 100 سال است که سواحل ژاپن یکی از مکان‌های رایج برای ساخت آکویا است. قطر آکویاهای پرورشی در ژاپن بیشتر از 7 میلی‌متر می‌باشد و این در حالتی است که کشورهای چین، هنگ‌کنگ، کره و سریلانکا اندازه کوچکتری از آن را تولید می‌کنند. درخشندگی این‌گونه نسبت به نوع آب شیرین، بیشتر است.
کاسومیگا: این گونه درون آب‌های شیرین دریاچه کاسومیگا واقع در شمال توکیو توسط صدف‌های هیبریدی (Hyripsis schlegelii, Hyripsis cumingii) کشت می‌شود. در طیف رنگی آن‌ها طلایی، سفید، صورتی و بنفش با ابعاد 11 تا 16 میلی‌متر وجود دارند.
بیوا: اولین مکانی که در آن کشت و پرورش مروارید صورت گرفت، آب‌های شیرین دریاچه بیوا بودند. کیفیت بسیار بالای آن‌ها به‌اندازه‌ای بود که همچنان برخی از فروشندگان سودجو، سنگ‌های دیگر را با این نام به فروش می‌رسانند. امروزه به دلیل آلودگی زیاد آب، کشت گوهر در دریاچه بیوا به‌ندرت انجام می‌شود.
ارزش گذاری مروارید در آزمایشگاه چگونه است؟
عواملی که بر ارزش و قیمت‌گذاری این گوهر را تأثیر می‌گذارند شامل:
- اندازه: بدیهی است که هر چه ابعاد سنگ بزرگتر باشد، ارزشمندی آن نیز بیشتر است اما این عامل تنها فاکتور تعیین‌کننده قیمت نیست؛ چراکه ممکن است یک مروارید کوچک، کیفیت بالاتری نسبت به اندازه بزرگتر آن داشته باشد.
- شکل: این گوهرها در انواع ساختارهای گرد، نامنظم و گلابی با قطرهای متفاوتی وجود دارند. نوع گرد از باارزش‌ترین و کمیاب‌ترین گونه می‌باشد. همچنین بعضی از آن‌ها بیضی‌شکل هستند و قیمت کمتری دارند. به‌طورکلی مرواریدی که دارای تقارن است، ارزشمندی بیشتری دارد.
- رنگ: ازآنجاکه این گوهرها گستره وسیعی از رنگ‌های گرم تا سرد را دارند، وابسته به تقاضای طرفداران قیمت آن نیز متغیر خواهد بود.
- جلا: سنگی که دارای جلای زیادی باشد، قابلیت انعکاس بیشتری از نور را دارد و این باعث زیبایی منحصربه‌فرد آن می‌شود.
- سطح: تعداد عیوب و ماهیت آن‌ها که بر روی سطح سنگ ایجاد می‌شود هرچه افزایش یابد، باعث کاهش ارزش می‌گردد.
آزمایشگاه گوهرشناسی زرگر
آموزشگاه و آزمایشگاه گوهرشناسی زرگر به‌عنوان مجموعه‌ای حرفه‌ای و تخصصی و با داشتن تجهیزاتی دقیق، در کوتاه‌ترین زمان ارزیابی و ارزش‌گذاری گوهرهای شما را انجام می‌دهد. این مجموعه در راستای آموزش کارشناسان خبره در گوهرشناسی اقدام به برگزاری دوره‌های مهارتی در این زمینه نیز می‌کند.
